Jata
Jata | |
---|---|
Droga wojewódzka przez Jatę | |
Województwo | podkarpackie |
Powiat | niżański |
Gmina | Jeżowe |
Powierzchnia | 6,72 km² (2017) |
Rodzaj miejscowości | wieś |
Typ wsi | ulicówka |
Sołtys | Grażyna Szostecka (2024) |
Radny Rady Gminy Jeżowe | Grzegorz Bieleń (2024) |
Kod pocztowy | 37-430 Jeżowe |
Numer kierunkowy | (+48) 15 |
Tablica rejestracyjna | RNI |
Współrzędne geograficzne |
50° 23′ 34″ N 22° 4′ 16″ E |
Populacja (31.12.2020) | |
Ludność stała | 596 |
Ludność czasowa | 5 |
Łącznie | 601 |
Gęstość zaludnienia | 89 os./km² |
Jata - wieś sołecka w gminie Jeżowe, powiecie niżańskim, województwie podkarpackim. Położona jest w zachodniej części gminy, wzdłuż drogi wojewódzkiej nr 861, relacji Bojanów - Jeżowe - Kopki.
Sąsiaduje z Jeżowem, Pogorzałką, Sójkową i Zalesiem.
Historia
Jata powstała na terenach dóbr kameralnych, czyli królewskich. Wieś ta wyrosła na gruntach jeżowskich. Pierwsza wzmianka o Jacie ukazała się w 1707 roku w księgach metrykalnych ówczesnej Parafii Jeżowe.
Według tradycji początek wsi dało około dziesięciu gospodarstw położonych na zachód od dróg do Zalesia i Pogorzałki. Mieszkańcy, oprócz uprawy roli, trudnili się hodowlą trzody. Kto miał 15 morgów ziemi, hodował ponad 20 świń. Trzodę wypasały dzieci na nawsiach. Oprócz hodowli tych zwierząt gospodarskich mieszkańcy trudnili się ubojem tych zwierząt, a także dziczyzny. Zajmowali się również oczyszczaniem i wyprawianiem skór. Możliwe jest, iż nazwa wsi pochodzi od jatki ubojowej, czyli swoistej rzeźni i garbarni.
Podobno pierwszymi mieszkańcami Jaty byli Niemcy. Wspomniana już rzeźnia i garbarnia bardzo zatruwały powietrze. Z tego powodu mieszkająca tam ludność niemiecka postanowiła wynieść się z wioski.
W 1792 roku w Jacie mieszkało 348 osób, natomiast w 1841 roku w wiosce było 69 domów. Bardzo szybko rosła liczba mieszkańców. W 1848 roku Jatę zamieszkiwało już 680 osób, a w 1880 roku - 707 osób.
W II połowie XIX wieku w Jacie istniała prywatna szkoła zimowa, a po I wojnie światowej dwuklasowa szkoła powszechna. Na początku XX wieku dzieci uczyły się w drewnianym baraku, który stał za dzisiejszym budynkiem remizy. 23 września 1919 roku została erygowana przez bp. przemyskiego Józefa Sebastiana Pelczara Parafia Jata.
W 1952 roku powstała w Jacie jednostka ochotniczej straży pożarnej. W roku szkolnym 1965/1966 oddano do użytku nowy, murowany budynek szkolny, który został wyremontowany w 1990 roku. W latach 70. XX wieku wybudowano obecny kościół parafialny. W 1991 roku wieś została zgazyfikowana, a w następnych stelefonizowana. W latach 1998 - 2001 został przebudowany wodociąg. Rozbudowy szkoły dokonano w latach 1999 - 2005. W 2009 roku przy Zespole Szkół w Jacie rozpoczęto budowę kompleksu Moje boisko - Orlik 2012, który oddano do użytku 29 maja 2010. W tym samym roku ukończono kanalizowanie wsi.
Ludność
Jata jest obecnie jedną z najludniejszych wsi w gminie Jeżowe i zajmuje pod tym względem 4. miejsce. Obecna liczba mieszkańców tej wsi nie jest najwyższa, biorąc pod uwagę wcześniejsze stulecia. Jak podają źródła, w 1848 roku Jatę zamieszkiwało 680 osób, w 1880 - 707 osób, a w 1904 - 758 osób.
W ostatnich kilkunastu latach zauważalny jest przyrost liczby ludności z naprzemiennymi spadkami. Na koniec 2019 roku liczba stale zameldowanych mieszkańców Jaty wynosiła 600 osób.
Przedstawiciele lokalnej społeczności (2024-2029)
- Sołtys: Grażyna Szostecka;
- Rada sołecka: Andrzej Ligas, Henryk Rumanek, Halina Dul i Natalia Czerepak;
- Radny Rady Gminy Jeżowe: Grzegorz Bieleń (okręg nr 10).
Części wsi
Jata nie posiada oficjalnych części. Możemy natomiast wyróżnić jej dwie nieoficjalne części: Iły i Wygon.
Iły (dawniej Ilarze) - zachodni koniec wsi. Nazwa wzięła się od zagród ulokowanych na terenach ilastych.
Wygon - nazwa kulturowa, wzięta od nazwy pastwiska, gdzie wyganiano bydło na popas. Pierwszy dom przy Wygonie wybudował Kołodziej. W 1993 roku w tej części wsi były 4 domy.
Obiekty i instytucje
- Parafia Matki Bożej Różańcowej w Jacie
- kościół Matki Bożej Różańcowej
- kaplica przedpogrzebowa
- cmentarz parafialny
- plebania
- Zespół Szkół - Publiczna Szkoła Podstawowa w Jacie
- dom strażaka OSP Jata
- biblioteka publiczna GCK w Jeżowem
- kompleks boisk Moje boisko - Orlik 2012
- 3 sklepy spożywczo-przemysłowe
Gmina Jeżowe | |
Cholewiana Góra - Groble - Jata - JEŻOWE - Krzywdy - Łętownia - Nowy Nart - Pogorzałka - Sójkowa - Stary Nart - Zalesie |