Jeżowe

Z Encyklopedii Jeżowego
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Jeżowe
Herb Jeżowego Flaga Jeżowego
Herb Jeżowego Flaga Jeżowego
Województwo podkarpackie
Powiat niżański
Gmina Jeżowe
Data lokacji 19 marca 1554
Powierzchnia 42,01 km²
Najwyższy punkt Góra Jeżowska
206 m n.p.m.
Kod pocztowy 37-430
Numer kierunkowy (+48) 15
Współrzędne
geograficzne
50° 22′ 31″ N
22° 8′ 36″ E
Tablica rejestracyjna RNI
Układ urbanistyczny małomiasteczkowy
Ludność (31.12.2011)
Pobyt stały 5 221
Pobyt czasowy 50
Gęstość zaludnienia 125 os./km²

Jeżowe - miejscowość gminna położona w powiecie niżańskim, województwie podkarpackim. Znajduje się w pierwszej piątce najludniejszych wsi województwa.

Geografia

Położenie

JezowePoland.png

Jeżowe leży w makroregionie Kotliny Sandomierskiej, na pograniczu Płaskowyżu Kolbuszowskiego i Równiny Tarnobrzeskiej. Przez miejscowość przebiega droga krajowa nr 19 (Rzeszów-Lublin) i droga wojewódzka nr 861 (Bojanów-Kopki).

Jeżowe znajduje się 274 km na południowy wschód od granic administracyjnych Warszawy, 17 km na południe od Niska i 39 km na północ od Rzeszowa.

Sąsiednie miejscowości

Groble, Jata, Kamień, Łętownia, Nowosielec, Nowy Kamień, Pogorzałka, Rudnik nad Sanem, Wólka Łętowska, Zalesie

Rzeki

Prze granice administracyjne Jeżowego przepływają 3 rzeki: Kubalówka, będąca dopływem Jeżówki, a ta z kolei Rudnej.

Historia

XVI - XVII wiek

Miejscowość Jeżów została założona 19 marca 1554 roku przez króla Zygmunta Augusta. Miało to miejsce podczas sejmu walnego w Lublinie. Wieś została lokowana z wójtostwem, które otrzymał Serafin Czcibor oraz jego następcy. Rządy miały być sprawowane zgodnie z prawem magdeburskim.
Lustratorzy królewscy odnotowali, iż około 1567 roku istniał w Jeżowie kościół, który mieszkańcy zbudowali własnym kosztem. Źródła historyczne donoszą, że w 1585 roku wieś należała do parafii w Rudniku, a władze kościelne uważały założenie własnej wspólnoty parafialnej za niezbędne. Dopełnieniem tego było erygowanie parafii 21 maja 1603 roku przez biskupa krakowskiego Bernarda Maciejowskiego na miejscu zwanym Górami Kościelnymi. Konsekracji kościoła dokonał biskup sufragan krakowski Anatol Maciej Kunicki. Wtedy też powstała pierwsza, przykościelna szkoła. W 1657 roku parafia prowadziła przytułek dla biednych oraz szpital.

XVIII - XIX wiek

Na początku XVIII wieku nazwa wsi Jeżów została zamieniona na Jeżowa Wola, a później na Jeżowe. W 1720 roku został zbudowany nowy, drewniany kościół, konsekrowany trzy lata później przez biskupa pomocniczego diecezji krakowskiej - Michała Winnickiego. Niewiele później, bo w 1737 roku świątynia została przeniesiona na miejsce zwane Porąbką.
W latach 1823-1824 wybudowano murowaną plebanię, w której obecnie mieści się muzeum. Jest to najstarszy obiekt murowany w gminie Jeżowe. W XIX wieku w Jeżowem istniała fabryka terpentyny i olejarnia, zlokalizowane w Pikułach.
W 1856 roku ks. Walenty Padowicz założył prywatną szkołę jednoklasową, która mieściła się w organistówce. Następnie w roku 1872 dzięki staraniom ks. Padowicza oraz wójta Sebastiana Lesiczki mieszkańcy Jeżowego wybudowali własnym kosztem pierwszy budynek szkolny wraz z mieszkaniem dla nauczyciela. W 1896 roku utworzono klasą zamiejscową szkoły podstawowej w Jeżowem-Kameralnem.

Jeżowe w XX wieku

W 1909 roku oddano do użytku nowy budynek szkoły podstawowej w Centrum.
Okres I wojny światowej przyniósł straty także w Jeżowem. Przestały działać organizacje i instytucje. W latach 1914-1915 w miejscowości toczyły się działania wojenne, a w stodołach kwaterowali żołnierze austriaccy, węgierscy i bośniaccy. Część mieszkańców Jeżowego została wysiedlona przez Austriaków, a domy zajmowali Rosjanie. Niemcy i Austriacy ponownie wkroczyli do wioski w 1915 roku. W 1914 roku rozpoczęto budowę obecnego kościoła Narodzenia NMP, który został konsekrowany w 1928 roku.
W okresie międzywojennym powstały kółko rolnicze, kasa oszczędnościowo-pożyczkowa, straż pożarna, biblioteka i czytelnia ludowa, a także sklep spółdzielczy. W 1925 roku powstała szkoła I stopnia w Jeżowem-Podgórzu. Od 12 września 1939 roku Jeżowe znalazło się pod okupacją niemiecką. Nauka odbywała się po domach prywatnych, ponieważ okupant zajął szkołę. W roku 1941 Niemcy przystąpili do wywłaszczania i wysiedlania części ludzi z terenu Jeżowego. Na tych terenach został urządzony Poligon Luftwaffe. Życie pod okupacją niemiecką było bardzo ciężkie. Ludzi nękały ciągłe rewizje i łapanki, panowały trudne warunki bytowe. Wyzwolenie Jeżowego nastąpiło 26 lipca 1944 roku – pojawili się wtedy żołnierze Armii Czerwonej, a wraz z nimi oddziały wojska polskiego.
1 września 1944 roku szybko przygotowano budynki szkolne i rozpoczęto naukę. W 1945 roku założono Gminną Spółdzielnię Samopomoc Chłopska, a w latach 1955-1957 wybudowano Wiejski Dom Handlowy wraz z częścią biurowo-socjalną. W roku 1951 powstała szkoła zawodowa kształcąca ślusarzy maszyn rolniczych, a w roku 1959 Szkoła Przysposobienia Zawodowego o kierunku odzieżowym. W 1957 roku Józef Zygmunt założył Uniwersytet Powszechny w Jeżowem. W roku 1961 ruszyła trzyletnia Zasadnicza Szkoła Odzieżowa w Jeżowem. Później powstała jeszcze Zasadnicza Szkoła Rolnicza w Jeżowem, przez jakiś czas funkcjonowało także Technikum Rolnicze w Jeżowem. Po 1967 roku wybudowano wiele nowych placówek gospodarczych i handlowych. Zaczęły funkcjonować piekarnia, masarnia, wytwórnia wód gazowanych, restauracja Jeżowianka, dom handlowy, baza magazynowa oraz 21 placówek handlowych. Na początku lat 70. założona Bank Spółdzielczy na bazie Kasy Spółdzielczej, a w roku 1981 wybudowano Kościół Świętego Jana Chrzciciela w Jeżowem. Końcem 1991 roku powołano Gminny Ośrodek Kultury. W 1994 roku doszło do powstania liceum ogólnokształcącego, a w 1999 - technikum odzieżowego i gimnazjum.

Czasy współczesne

W 2003 roku powołano Gminne Centrum Informacji i utworzono liceum profilowane. Rok ten był również okazją do świętowania jubileuszu 400 lat istnienia Parafii Jeżowe. Kolejny rok minął pod znakiem jubileuszu 450 lat Jeżowego. W 2005 roku utworzono technikum budowlane, a w 2007 oddano do użytku nowy budynek gimnazjum.
25 października 2009 roku bp sandomierski Krzysztof Nitkiewicz erygował w Jeżowem drugą parafię - Świętego Jana Chrzciciela, która została wydzielona z terenu parafii Narodzenia NMP. Od tej pory przestała funkcjonować nazwa Parafia Jeżowe.
Uchwałą Rady Gminy Jeżowe z dnia 10 czerwca 2011 powstało sołectwo Jeżowe-Zaborczyny, które zostało wydzielone z terenu sołectwa Jeżowe-Podgórze.

Podział administracyjny

Rada Gminy Jeżowe utworzyła w Jeżowem 5 jednostek pomocniczych, jakimi są sołectwa (Jeżowe-Centrum, Jeżowe-Kameralne, Jeżowe-Podgórze, Jeżowe-Zaborczyny i Jeżowe-Zagościniec). Składają się na nie części miejscowości oraz przysiółki.

Poz. Nazwa Typ miejscowości wg UG (obecnie) Typ wg GUS-u i MSWiA (stan na rok 1980) Kod TERYT Nazwane ulice Sołectwo
1 Błądki część miejscowości przysiółek 0795502 - Jeżowe-Zagościniec
2 Centrum część miejscowości - - - Jeżowe-Centrum
3 Grąd(y) część miejscowości część miejscowości 0795436 - Jeżowe-Podgórze
4 Kameralne część miejscowości przysiółek 0795519 - Jeżowe-Kameralne
5 Kowale część miejscowości przysiółek 0795525 - Jeżowe-Zagościniec
6 Okolisko przysiółek przysiółek 0795531 - Jeżowe-Kameralne
7 Pikuły część miejscowości przysiółek 0795548 - Jeżowe-Podgórze
8 Podborczyny część miejscowości część miejscowości 0795442 - Jeżowe-Podgórze
9 Poddaństwo część miejscowości część miejscowości 0795459 - Jeżowe-Podgórze
10 Podgórze część miejscowości część miejscowości 0795465 ul. Akacjowa Jeżowe-Podgórze
11 Podolszyny część miejscowości część miejscowości 0795471 - Jeżowe-Podgórze
12 Walisko przysiółek przysiółek 0795554 - Jeżowe-Kameralne
13 Zaborczyny przysiółek przysiółek 0795560 - Jeżowe-Zaborczyny
14 Zagościniec / Górka część miejscowości przysiółek 0795577 - Jeżowe-Zagościniec
15 Zagrody część miejscowości przysiółek 0795583 - Jeżowe-Kameralne
16 Zanawsie / Zabłonie część miejscowości część miejscowości 0795488 - Jeżowe-Centrum / Jeżowe-Podgórze
17 Zaolszyny część miejscowości część miejscowości 0795494 - Jeżowe-Podgórze

Religia

dekanat rudnicki

Na terenie Jeżowego znajdują się dwie parafie rzymskokatolickie, które należą do dekanatu rudnickiego:

Edukacja

W Jeżowem znajdują się obecnie:


Szkoły w Jeżowem na przestrzeni lat

Podstawowe i Przedszkola
PrzedszkoleSzkoła Podstawowa nr 1Szkoła Podstawowa nr 2Szkoła Podstawowa nr 3
Gimnazja i Licea
GimnazjumLiceum OgólnokształcąceLiceum Profilowane
Technika
TechnikumTechnikum Odzieżowe po ZSOTechnikum Rolnicze
Zawodowe
Zasadnicza Szkoła GastronomicznaZasadnicza Szkoła HandlowaZasadnicza Szkoła Metalowa
Zasadnicza Szkoła OdzieżowaZasadnicza Szkoła RolniczaSzkoła Przysposobienia Zawodowego
Zespoły Szkół i inne
Samorządowa Szkoła Muzyczna I stopniaUniwersytet PowszechnyZespół Szkół PonadgimnazjalnychZespół Szkół nr 2



Demografia

Wg stanu na koniec 2011 roku Jeżowe zamieszkuje 5 221 osób posiadających stałe zameldowanie. Liczba osób stale zameldowanych w danych sołectwach przedstawia się następująco: Jeżowe-Centrum - 1 657, Jeżowe-Kameralne - 721. Jeżowe-Podgórze - 1 834, Jeżowe-Zaborczyny - 144, Jeżowe-Zagościniec - 865. Szczegółowe dane dotyczące liczby mieszkańców, urodzeń i zgonów...

Sport

Kluby sportowe

  • Klub Sportowy Sparta - klub piłkarski grający w A-klasie
  • Uczniowski Klub Sportowy Centrum - klub wielosekcyjny (m.in. V liga szachowa)
  • Uczniowski Klub Sportowy Podgórzanie
  • Szkolny Klub Sportowy przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych

Obiekty sportowe

Stadion Sparty Jeżowe

Ludzie sportu

Imprezy sportowe

  • Ogólnopolski Turniej Szachowy O złotego Jeża
  • Turniej szachowy o puchar Wójta Gminy Jeżowe
  • Masowy Bieg Uliczny
  • piłkarski turniej firm

Kolarstwo

  • 3 lipca 1984 rozpoczynał się w Jeżowem VII etap 41. edycji wyścigu kolarskiego Tour de Pologne
  • W maju 1999 wiodła przez Jeżowe trasa 10. Jubileuszowego Międzynarodowy Wyścigu Kolarskiego Solidarności i Olimpijczyków

Panoramy

  • czyli co łączy Jeżowe i Bieszczady?
Od Jeżowego do Bieszczad
Od Jeżowego do Bieszczad



Flaga Jeżowego.png Sołectwa Jeżowego Flaga Jeżowego.png

Centrum - Kameralne - Podgórze - Zaborczyny - Zagościniec


Herb Jeżowego.png Gmina Jeżowe
Cholewiana Góra - Groble - Jata - JEŻOWE - Krzywdy - Łętownia - Nowy Nart - Pogorzałka - Sójkowa - Stary Nart - Zalesie