Cholewiana Góra
| Cholewiana Góra | |
|---|---|
| |
| Cholewiana Góra z lotu ptaka | |
|
| |
| Województwo | podkarpackie |
| Powiat | niżański |
| Gmina | Jeżowe |
|
| |
| Powierzchnia | 7,23 km² (2005) |
| Rodzaj miejscowości | wieś |
| Typ wsi | wielodrożnica |
| Sołtys | Anna Młynarz (2024) |
| Radny Rady Gminy Jeżowe | Andrzej Kołodziej |
|
| |
| Kod pocztowy | 37-430 Jeżowe |
| Numer kierunkowy | (+48) 15 |
| Tablica rejestracyjna | RNI |
| Współrzędne geograficzne |
50° 20′ 55″ N 22° 4′ 28″ E |
| Populacja (31.12.2022) | |
| Ludność stała | 818 |
| Ludność czasowa | 5 |
| Łącznie | 823 |
| Gęstość zaludnienia | 114 os./km² |
Cholewiana Góra - wieś sołecka w gminie Jeżowe, powiecie niżańskim, województwie podkarpackim.
Historia
Początki wsi Cholewiana Góra nie są nigdzie dokładnie udokumentowane. Za dostępnymi źródłami możemy przyjąć, iż wieś powstała w XVII lub XVIII wieku. Początek miejscowości mogli dać ludzie, którzy pracowali w lasach królewskich i w smolarniach, albowiem Cholewiana Góra leży na terenie Puszczy Sandomierskiej.
Rejestr podatku pogłównego z lat 70. XVII wieku wymienia, że Cholewiana Góra jest nową wsią powstałą w głębi lasów. Pierwsza wzmianka o Cholewianej Górze w księdze metrykalnej ówczesnej Parafii Jeżowe pochodzi natomiast z roku 1707. Odnotowana jest także jako wieś królewska w przywileju biskupa Lubienieckiego z roku 1710, który dotyczył dziesięciny. W 1752 roku odnotowano w księdze metrykalnej, iż Cholewiana Góra jest wsią królewską posiadającą własne wójtostwo, czyli gminę.
Początki szkoły w Cholewianej Górze sięgają roku 1857, kiedy to mieszkańcy wsi założyli szkołę trywialną. Powstała ona z inicjatywy radcy szkolnego - dra Machera, proboszcza ówczesnej Parafii Jeżowe - ks. Walentego Padowicza oraz właściciela wsi Nowy Nart i Stary Nart - Leona Rylskiego. Naukę w szkole rozpoczęto w 1862 roku. W 1875 roku orzeczeniem Wysokiej Rady Szkolnej Krajowej szkołę trywialną przekształcono w etatową. W 1888 roku wybudowano nowy budynek szkolny.
W 1904 roku w Cholewianej Górze wzniesiona została neogotycka, murowana kaplica Niepokalanego Serca NMP.
Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej w 1914 roku przerwana została nauka w miejscowej szkole. W budynku szkolnym urządzona została kwatera dla sprzymierzonych wojsk, a następnie dla wojsk rosyjskich. Naukę przywrócono od sierpnia 1915 roku.
Cholewiana Góra przez dłuższy okres była siedzibą Gminy Cholewiana Góra. Prócz zapisów metrykalnych z XVIII wieku, świadczą o tym: opracowanie Historia szkoły trywialnej w Cholewianej Górze z 1857 roku i dokument do Powiatowej Komendy Wojskowej w Nisku z roku 1918, na którym widnieje pieczęć gminna.
W 1926 roku powstała w Cholewianej Górze jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
W czasie II wojny światowej, w 1941 roku, ludność Cholewianej Góry została wysiedlona, a praktycznie cała wioska została zniszczona przez Niemców, którzy na tych terenach założyli poligon ćwiczebny oddziałów Luftwaffe. W momencie wysiedlenia wieś liczyła 568 mieszkańców.
Po wycofaniu się żołnierzy niemieckich w 1944 roku, mieszkańcy wioski powrócili na swoje tereny i przystąpili do odbudowy domostw. Część z nich pozostała jednak na ziemiach odzyskanych. Naukę szkolną przywrócono w 1946 roku i prowadzono ją w ocalałym budynku oraz w sali wynajętej we wsi.
W 1952 roku została erygowana Parafia Cholewiana Góra, która została wydzielona z parafii Narodzenia NMP w Jeżowem. Administratorem, a następnie pierwszym proboszczem nowo powstałej parafii został mianowany ks. Bronisław Szczupak.
5 października 1954 roku, w ramach reformy administracyjnej, Cholewiana Góra została wyłączona z gmimy Jeżowe, a włączona do nowo utworzonej gromady Cholewiana Góra (odpowiednik gminy) z siedzibą w Cholewianej Górze.
W latach 1958-1959 trwały prace przy budowie nowego obiektu szkolnego. W ramach rocznej inwestycji powstał budynek, który stanowi główne skrzydło dzisiejszej szkoły.
31 grudnia 1961 gromada Cholewiana Góra została zniesiona, a miejscowość włączono do gromady Nowy Nart. 1 stycznia 1973 roku reaktywowana została gmina Jeżowe, do której przyłączono Cholewianą Górę.
Na początku lat 90. XX wieku wieś zyskała nową infrastrukturę. Wybudowane zostały: wodociąg i gazociąg. Przeprowadzono także telefonizację wsi.
W latach 1997-2002, dzięki staraniom ks. Mariana Dula wybudowano i wykończono nowy kościół parafialny. Poświęcenia nowej świątyni, jeszcze przed jej całkowitym wykończeniem, dokonał bp Marian Zimałek w dniu 20 października 2000 roku. Dotychczasowy kościół został wówczas przeznaczony na kaplicę przedpogrzebową. W 2002 roku Parafia Cholewiana Góra przeżywała jubileusz 50-lecia istnienia.
Na przełomie XX i XXI wieku podjęto szereg inicjatyw zmierzających do poprawy sytuacji oświatowej w Cholewianej Górze. W latach 1999-2005 przeprowadzona została rozbudowa szkoły, w ramach czego powstało skrzydło boczne wraz z salą gimnastyczną, zapleczem kuchennym i nowymi klasami. Już w 1999 roku uruchomiono przy szkole podstawowej oddział zamiejscowy jeżowskiego gimnazjum. W 2002 roku szkole podstawowej przywrócona została dawna patronka - święta Jadwiga Śląska. 26 października 2005 miało miejsce uroczyste otwarcie i poświęcenie nowo rozbudowanej części szkoły oraz poświęcenie i nadanie sztandaru Publicznej Szkole Podstawowej im. Świętej Jadwigi Śląskiej w Cholewianej Górze. W 2007 roku, decyzją Rady Gminy Jeżowe, w Cholewianej Górze powstało samodzielne gimnazjum, które od 1 lutego 2008 weszło wraz ze szkołą podstawową w skład Zespołu Szkół w Cholewianej Górze.
W 2010 roku wieś została skanalizowana.
Części wsi
Wieś Cholewiana Góra została podzielona na 8 części wsi oraz jeden przysiółek.
Buczki - część wsi położona w południowo-wschodnich krańcach Cholewianej Góry. Sąsiaduje z wsią Kamień w powiecie rzeszowskim. Łączy się bezpośrednio z częścią wsi zwaną Wójtowiczami. W Krajowym Rejestrze Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju posiada kod 0795287. Na Buczkach znajduje się ul. Buczki.
Dudziki - najdalej oddalona część wsi, która sąsiaduje z Kamieniem oraz Nowym Nartem. Ulica nosi nazwę ul. Dudziki. Dudziki posiadają kod TERYT 0795293.
Gęsiówka - przysiółek położony na północno-wschodnich krańcach wsi. W krajowym rejestrze TERYT posiada kod 0795672. Wszystkie ulice położone na tym przysiółku noszą nazwę ul. Gęsiówka.
Młynarze - centralna część wsi. Tu znajdują się najważniejsze obiekty w Cholewianej Górze. W Krajowym Rejestrze Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju Młynarze posiadają kod 0795301. Główna ulica w tej części nosi nazwę ul. Młynarze. Pomiędzy kościołem a cmentarzem położona jest ul. ks. Mariana Dula.
Pielki - część wsi położona na polach. Dojazd drogą utwardzoną od Dudzików lub Sudołów. Zabudowania leżą na ul. Pielki. W TERYT ta część wsi posiada kod 0795318.
Pierogi - część wsi posiadająca kod TERYT 0795324. Ulica przebiegająca przez Pierogi nosi nazwę ul. Pirogi.
Stara Droga - część wsi położona wzdłuż drogi powiatowej Jeżowe - Wola Raniżowska, sąsiadująca z Nowym Nartem. Ulica nosi nazwę ul. Stara Droga. 0795330 to kod TERYT tej części Cholewianej Góry.
Sudoły - część wsi położona przy ulicy Ogrodowej i ulicy Sudoły. Sudoły posiadają w Krajowym Rejestrze Podziału Terytorialnego Kraju kod 0795347.
Wójtowicze - część wsi łącząca się bezpośrednio z Buczkami. Przebiega przez nią ul. Wójtowicze. Wójtowicze posiadają kod TERYT 0795353.
Przedstawiciele lokalnej społeczności (2024-2029)
- Sołtys: Anna Młynarz;
- Rada sołecka: Wojciech Piróg, Piotr Story, Jakub Surma, Zdzisław Socha, Sławomir Gancarz, Katarzyna Gancarz i Kamil Majowicz;
- Radny Rady Gminy Jeżowe: Andrzej Kołodziej (okręg nr 13).
Obiekty i instytucje
Obecnie we wsi znajdują się: kościół parafialny, kaplica przedpogrzebowa, szkoła podstawowa, biblioteka publiczna, OSP Cholewiana Góra, boisko, skley spożywczo-przemysłowy. Działa także kilka firm oraz organizacje pozarządowe: Stowarzyszenie Cholewiak i Stowarzyszenie Klubu Młodego Strażaka.
Zdjęcia
Zespół Szkół
Dom Strażaka
ul. Młynarze
szkoła, kościół
Buczki
ul. Wójtowicze
panorama
panorama
Plan wsi
|
Gmina Jeżowe |
| Cholewiana Góra - Groble - Jata - JEŻOWE - Krzywdy - Łętownia - Nowy Nart - Pogorzałka - Sójkowa - Stary Nart - Zalesie |
