Cholewiana Góra

Z Encyklopedii Jeżowego
Przejdź do nawigacjiPrzejdź do wyszukiwania
Cholewiana Góra
Panorama wsi
Cholewiana Góra z lotu ptaka

Województwo podkarpackie
Powiat niżański
Gmina Jeżowe

Powierzchnia 7,23 km² (2005)
Rodzaj miejscowości wieś
Typ wsi wielodrożnica
Sołtys Anna Młynarz (2024)
Radny Rady Gminy Jeżowe Andrzej Kołodziej

Kod pocztowy 37-430 Jeżowe
Numer kierunkowy (+48) 15
Tablica rejestracyjna RNI
Współrzędne
geograficzne
50° 20′ 55″ N
22° 4′ 28″ E
Populacja (31.12.2022)
Ludność stała 818
Ludność czasowa 5
Łącznie 823
Gęstość zaludnienia 114 os./km²
Mapa gminy

Cholewiana Góra - wieś sołecka w gminie Jeżowe, powiecie niżańskim, województwie podkarpackim.

Historia

Początki wsi Cholewiana Góra nie są nigdzie dokładnie udokumentowane. Za dostępnymi źródłami możemy przyjąć, iż wieś powstała w XVII lub XVIII wieku. Początek miejscowości mogli dać ludzie, którzy pracowali w lasach królewskich i w smolarniach, albowiem Cholewiana Góra leży na terenie Puszczy Sandomierskiej.

Rejestr podatku pogłównego z lat 70. XVII wieku wymienia, że Cholewiana Góra jest nową wsią powstałą w głębi lasów. Pierwsza wzmianka o Cholewianej Górze w księdze metrykalnej ówczesnej Parafii Jeżowe pochodzi natomiast z roku 1707. Odnotowana jest także jako wieś królewska w przywileju biskupa Lubienieckiego z roku 1710, który dotyczył dziesięciny. W 1752 roku odnotowano w księdze metrykalnej, iż Cholewiana Góra jest wsią królewską posiadającą własne wójtostwo, czyli gminę.

Początki szkoły w Cholewianej Górze sięgają roku 1857, kiedy to mieszkańcy wsi założyli szkołę trywialną. Powstała ona z inicjatywy radcy szkolnego - dra Machera, proboszcza ówczesnej Parafii Jeżowe - ks. Walentego Padowicza oraz właściciela wsi Nowy Nart i Stary Nart - Leona Rylskiego. Naukę w szkole rozpoczęto w 1862 roku. W 1875 roku orzeczeniem Wysokiej Rady Szkolnej Krajowej szkołę trywialną przekształcono w etatową. W 1888 roku wybudowano nowy budynek szkolny.

W 1904 roku w Cholewianej Górze wzniesiona została neogotycka, murowana kaplica Niepokalanego Serca NMP.

Wraz z rozpoczęciem I wojny światowej w 1914 roku przerwana została nauka w miejscowej szkole. W budynku szkolnym urządzona została kwatera dla sprzymierzonych wojsk, a następnie dla wojsk rosyjskich. Naukę przywrócono od sierpnia 1915 roku.

Cholewiana Góra przez dłuższy okres była siedzibą Gminy Cholewiana Góra. Prócz zapisów metrykalnych z XVIII wieku, świadczą o tym: opracowanie Historia szkoły trywialnej w Cholewianej Górze z 1857 roku i dokument do Powiatowej Komendy Wojskowej w Nisku z roku 1918, na którym widnieje pieczęć gminna.

W 1926 roku powstała w Cholewianej Górze jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

W czasie II wojny światowej, w 1941 roku, ludność Cholewianej Góry została wysiedlona, a praktycznie cała wioska została zniszczona przez Niemców, którzy na tych terenach założyli poligon ćwiczebny oddziałów Luftwaffe. W momencie wysiedlenia wieś liczyła 568 mieszkańców.
Po wycofaniu się żołnierzy niemieckich w 1944 roku, mieszkańcy wioski powrócili na swoje tereny i przystąpili do odbudowy domostw. Część z nich pozostała jednak na ziemiach odzyskanych. Naukę szkolną przywrócono w 1946 roku i prowadzono ją w ocalałym budynku oraz w sali wynajętej we wsi.

W 1952 roku została erygowana Parafia Cholewiana Góra, która została wydzielona z parafii Narodzenia NMP w Jeżowem. Administratorem, a następnie pierwszym proboszczem nowo powstałej parafii został mianowany ks. Bronisław Szczupak.

5 października 1954 roku, w ramach reformy administracyjnej, Cholewiana Góra została wyłączona z gmimy Jeżowe, a włączona do nowo utworzonej gromady Cholewiana Góra (odpowiednik gminy) z siedzibą w Cholewianej Górze.

W latach 1958-1959 trwały prace przy budowie nowego obiektu szkolnego. W ramach rocznej inwestycji powstał budynek, który stanowi główne skrzydło dzisiejszej szkoły.

31 grudnia 1961 gromada Cholewiana Góra została zniesiona, a miejscowość włączono do gromady Nowy Nart. 1 stycznia 1973 roku reaktywowana została gmina Jeżowe, do której przyłączono Cholewianą Górę.

Na początku lat 90. XX wieku wieś zyskała nową infrastrukturę. Wybudowane zostały: wodociąg i gazociąg. Przeprowadzono także telefonizację wsi.

W latach 1997-2002, dzięki staraniom ks. Mariana Dula wybudowano i wykończono nowy kościół parafialny. Poświęcenia nowej świątyni, jeszcze przed jej całkowitym wykończeniem, dokonał bp Marian Zimałek w dniu 20 października 2000 roku. Dotychczasowy kościół został wówczas przeznaczony na kaplicę przedpogrzebową. W 2002 roku Parafia Cholewiana Góra przeżywała jubileusz 50-lecia istnienia.

Na przełomie XX i XXI wieku podjęto szereg inicjatyw zmierzających do poprawy sytuacji oświatowej w Cholewianej Górze. W latach 1999-2005 przeprowadzona została rozbudowa szkoły, w ramach czego powstało skrzydło boczne wraz z salą gimnastyczną, zapleczem kuchennym i nowymi klasami. Już w 1999 roku uruchomiono przy szkole podstawowej oddział zamiejscowy jeżowskiego gimnazjum. W 2002 roku szkole podstawowej przywrócona została dawna patronka - święta Jadwiga Śląska. 26 października 2005 miało miejsce uroczyste otwarcie i poświęcenie nowo rozbudowanej części szkoły oraz poświęcenie i nadanie sztandaru Publicznej Szkole Podstawowej im. Świętej Jadwigi Śląskiej w Cholewianej Górze. W 2007 roku, decyzją Rady Gminy Jeżowe, w Cholewianej Górze powstało samodzielne gimnazjum, które od 1 lutego 2008 weszło wraz ze szkołą podstawową w skład Zespołu Szkół w Cholewianej Górze.

W 2010 roku wieś została skanalizowana.

Części wsi

Wieś Cholewiana Góra została podzielona na 8 części wsi oraz jeden przysiółek.

Buczki - część wsi położona w południowo-wschodnich krańcach Cholewianej Góry. Sąsiaduje z wsią Kamień w powiecie rzeszowskim. Łączy się bezpośrednio z częścią wsi zwaną Wójtowiczami. W Krajowym Rejestrze Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju posiada kod 0795287. Na Buczkach znajduje się ul. Buczki.

Dudziki - najdalej oddalona część wsi, która sąsiaduje z Kamieniem oraz Nowym Nartem. Ulica nosi nazwę ul. Dudziki. Dudziki posiadają kod TERYT 0795293.

Gęsiówka - przysiółek położony na północno-wschodnich krańcach wsi. W krajowym rejestrze TERYT posiada kod 0795672. Wszystkie ulice położone na tym przysiółku noszą nazwę ul. Gęsiówka.

Młynarze - centralna część wsi. Tu znajdują się najważniejsze obiekty w Cholewianej Górze. W Krajowym Rejestrze Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju Młynarze posiadają kod 0795301. Główna ulica w tej części nosi nazwę ul. Młynarze. Pomiędzy kościołem a cmentarzem położona jest ul. ks. Mariana Dula.

Pielki - część wsi położona na polach. Dojazd drogą utwardzoną od Dudzików lub Sudołów. Zabudowania leżą na ul. Pielki. W TERYT ta część wsi posiada kod 0795318.

Pierogi - część wsi posiadająca kod TERYT 0795324. Ulica przebiegająca przez Pierogi nosi nazwę ul. Pirogi.

Stara Droga - część wsi położona wzdłuż drogi powiatowej Jeżowe - Wola Raniżowska, sąsiadująca z Nowym Nartem. Ulica nosi nazwę ul. Stara Droga. 0795330 to kod TERYT tej części Cholewianej Góry.

Sudoły - część wsi położona przy ulicy Ogrodowej i ulicy Sudoły. Sudoły posiadają w Krajowym Rejestrze Podziału Terytorialnego Kraju kod 0795347.

Wójtowicze - część wsi łącząca się bezpośrednio z Buczkami. Przebiega przez nią ul. Wójtowicze. Wójtowicze posiadają kod TERYT 0795353.


Przedstawiciele lokalnej społeczności (2024-2029)

  • Sołtys: Anna Młynarz;
  • Rada sołecka: Wojciech Piróg, Piotr Story, Jakub Surma, Zdzisław Socha, Sławomir Gancarz, Katarzyna Gancarz i Kamil Majowicz;
  • Radny Rady Gminy Jeżowe: Andrzej Kołodziej (okręg nr 13).

Obiekty i instytucje

Obecnie we wsi znajdują się: kościół parafialny, kaplica przedpogrzebowa, szkoła podstawowa, biblioteka publiczna, OSP Cholewiana Góra, boisko, skley spożywczo-przemysłowy. Działa także kilka firm oraz organizacje pozarządowe: Stowarzyszenie Cholewiak i Stowarzyszenie Klubu Młodego Strażaka.

Zdjęcia


Plan wsi

Plan wsi Cholewiana Góra


  Gmina Jeżowe
Cholewiana Góra - Groble - Jata - JEŻOWE - Krzywdy - Łętownia - Nowy Nart - Pogorzałka - Sójkowa - Stary Nart - Zalesie